Ewropa di nava şer de hewil dide dersan ji rewşa heyî derxe. Bi gurbûna şerê li Ûkrayna re, Ewrpa ji nûve lez daye hêza leşkerî xurt bike. Enstîtuya Lêkolînên Aştiya Navneteweyî ya Stockholmê (SIPRI) rapora xwe ya li ser mijarê eşkere kir. Enstîtuya got, Piştî şerê li Ûkrayna li Ewropa kirîna çekan zêde bûye.
Enstîtuya Lêkolînên Aştiya Navneteweyî ya Stockholmê (SIPRI) rapora xwe ya li ser firotina çek û kelûpelên leşkerî li seranserê cîhanê eşkere kir.
Di raporê de, daneyên navbera salên 2017-2021 û 2012-2016’an hatiye berhevkirin.
Di raporê de hat dîtin ku bazirganiya çekan a li cîhanê ji sedî 4,6 kêm bûye, lê tevî vê welatên Ewropayê lêçûnên xwe yên leşkerî ji sedî 19 zêde kirine.
Li gorî welatên din ên cîhanê, di raporê de hat dîtin ku zêdebûna herî mezin li Ewropayê hatiye tomarkirin.
Yek ji pisporên ku lêkolîna SIPRI kir Pieter Wezeman, ev rewş bi “çekirinek pir bi fikar” nirxand.
Serokê Beşa Ewlekariya Ewropayê ya SIPRI û pisporê Rûsyayê Ian Anthony got:
“Zêdebûna çekên leşkerî bersiveke NATO ya li ser dagirkirina Rûsya li Kirimê ya 2014’an û êrişên wê yên li ser Donbasê ye.”
Anthony diyar kir ku ji sala 2014’an ve NATO ji polîtîkaya xwe ya kêmkirina lêçûnên parastinê ya bi salan vegeriya û di vî warî de zêdetir xerc kir.
Ji aliyê din ve, dema şerê li Ûkraynayê dewam dike, hin guhertinên di firotina çekan de balê dikişînin.
Hêjayî gotinê ye ku firotina Rûsyayê ku piştî DYA duyemîn firoşyarê çekan ê cîhanê ye, di dema raporê ya 2017-2021’an de ji sedî 26 kêm bû.
Lê tê gotin, sedema kêmbûna firotina çekan a Rûsyayê bi van her du welatan ve girêdayî ye.
Hat ragihandin ku ev welat Hindistan û Vîetnam in.
Di raporê de tê dîtin ku firotina çekan a Çînê ji sedî 31 kêm bûye.
Ji ber vê yekê tê gotin, firotina çekan a Rûsya û Çînê ku li Rojava weke “têra xwe xeternak” tê dîtin, di heyama 4 salan de gelekî kêm bûye.
Lê Amerîka li gorî salên derbasbûyî firotina çekan ji sedî 14 zêde kiriye.
Hat destnîşankirin ku Fransaya ku di firotina çekan da welatê sêyemîn e, firotina çekan bi rêjeya ji sedî 59 zêde kiriye.
Di nava dema hatî diyarkirin de, tê dîtin ku Ûkrayna ti çek nekiriye.
Tenê di demên dawiyê de, balafirên bêmirov ji Tirkiyê û hinek çekên dijî tankan ji DYA û Çekya kirî.
Lê pisporên rêxistinê diyar dikin ku êrişa Rûsya ya li dijî Ûkrayna koka erdnîgariya Ewropayê da guhertin.
