Rêxistina Efûyê ya Navneteweyî di rapora xwe ya salane de binpêkirinên mafên mirovan ên li Tirkiyeyê nirxand.
Di raporê de hat destnîşankirin ku bikaranîna azadiya ramanê û mafê xwepêşandanê her ku diçe tê astengkirin.
Rêxistina Efûyê ya Navneteweyî (Amnesty International) îro rapora xwe ya sala 2022/23’an a li ser “Li Cîhanê Rewşa Mafên Mirovan” eşkere kir.
Di beşa Tirkiyê ya raporê de, gelek binpêkirinên mafên mirovan, ji redkirina mafê xwepêşandanê heta êşkenceyê, hatin gotûbêjkirin.
Di rapora salane ya ku ji aliyê rêxistinê ve hat weşandin de hate destnîşankirin ku li cîhanê kêmbûna mafên mirovan bê kontrol didome.
Sekretera Giştî ya Rêxistina Efûyê ya Navneteweyî Agnès Callamard ku pêşgotina raporê nivîsand got,
“2023 salvegera 75’emîn a Danezana Gerdûnî ya Mafên Mirovan e ku ji xweliya şerê cîhanê hat afirandin.
Bila li benda cîhanê nemînin.
Em careke din li bendê nemînin ku ji bo pêkanîna azadî û pîvanên mirovahiyê ku di berdêla wê de bi milyonan jiyana xwe ji dest dayîn bişewitin. ”
“Mafê kombûna aştiyane hat astengkirin”
Di beşa Tirkiyê ya raporê de binpêkirinên mafên mirovan ên li tevahiya welêt di bin sernavên cuda de hatin nirxandin.
Di bin sernavê azadiya ramanê de rêziknameya qanûnî ya bi navê “Qanûna Dezenformasyonê” jî hat destnîşankirin.
Helwesta Tirkiyê ya li hember penaberan
Atmosfera ku ji ber polîtîkayên li dijî penaber û axaftinên siyasî hatiye afirandin, di beşa Tirkiyê ya rapora rêxistinê de jî cih girt.
Rêxistin îşaret bi daxuyaniya Rêxistinên Mafê Mirovan ya navbera Sibat û Tîrmehê de dike.
Li gorî vê;
Rejîma Tirkiyê bi awayekî bê qanûnî bi sedan Efxan dersînor kiriye.
Her wiha zext li Sûriyan jî kiriye ku vegerin welatê xwe.
Êşkence û danûstandinên xerab
Di raporê de her wiha hat destnîşankirin ku îdiayên “cidî û pêbawer” ên êşkence û cureyên din ên muameleya xerab hene.
Hat bibîrxistin ku girtiyê bi navê Ferhan Yilmaz ê li Girtîgeha Marmarayê di encama “êşkence û muameleya xerab a gardiyanan de” jiyana xwe ji dest da.
Di bikaranîna mafê protestoyê de xirabûn heye.
Li cîhanê di warê demokrasiyê de bûyerên bifikar
Di berfirehiya raporê de îşaret bi zextên zêde yên i seranserê cîhanê hate kirin.
Ji Filistîn, heta Etiyopya, Efxanistan û gelek welatên din.
Her wiha hat diyarkirin ku gelê li Haîtî, Malî, Venezuela, Yemen û gelek welatên din, ji şerê çekdarî û tundûtûjiyê bandoreke neyînî dibînin.
