Belgeyên Pandorayê maskeyê gelek kesên navdar yên rojane li ser ekranan em wan dibînin û bi gotinên wan bawer dikin eşkere kir.
Lê bi eşkerekirina belgeyan re tê dîtin, kesên herî zêde qala parastina berjewendiyên welat dikin bi xwe ziyana herî mezin li welat kirine.
Belgeyên Pandorayê nîşan da ku bihuştên bacê parçeyek ji pirsgirêka newekheviya global e.
Rêveberê rêxistina ku ev kar meşandî Gerard Ryle got,
“Em li vê derê li çend milyon dolarî nanihêrin, em li trîlyonan dolarî dinihêrin.”
Ya tê xuyakirin, li pişt çiyayê qeşa yê ku em rûyê wî dibînin, pir tişt hene.
Belgeyên fînansî yên mezin ku bi navê Belgeyên Pandorayê hatin pênasekirin, li 100 welatî bi sedan peymanên fînansî yên bijarte yên zêdeyî 330 siyasetmedaran raxistin pêş çavan.
Nêzî 12 milyon belge ketin destê Konsorsiyuma Rojnamevanên Lêkolîner a Navneteweyî (ICIJ).
ICIJ ji bo belgeyan lêkolîn bike li 117 welatan bi zêdeyî 600 rojnamevanî re xebitî.
Dîrek-torê Konsors-iyuma ICIJ’ê Gerard Ryle di dîmenekî têkildarî bûyerê de got,
“Em li vê derê li çend milyon dolarî nanihêrin, em li trîlyonan dolarî dinihêrin.”
Bi rastî jî ev derza hormona Panama Papers e.
Ev, Pandora Paperse.
Ji ber ez difikirim ku me qotiya gelek tiştên veşartî vekir.
Di destê me de ji 14 fîrmayên cuda, 12 milyon belge hene.
Ev belgeyên mezin nîşan didin ku dewlemendên ji her devera cîhanê pereyên xwe li bihuştinên bacê yên mîna Karabîkê bi cih kirine û li şîrketên weke Panamayê parastine.
Piraniya 12 serokdewletên ku navê wan di Belgeyên Pandorayê de derbas dibe mîna siyasetmedar û fîguranên din ji welatên ku hatine ya wan kêm e yan jî navîn e.
Di nava welatên ku navê wan di lîsteyê de hene Brezîlya, Peravên Diranên Fîlan, Gabon, Hindistan, Pakistan û Srî Lanka hene.
Di nava Belgeyên Pandorayê de ji Tirkiyeyê zêdeyî 220 kes hene.
Di nava van kesan de xwediyên holdîngên herî dewlemend ên Tirkiyeyê, her wiha gelek kesên karsaz, ji qada huner û sporê jî hene.
Hêjayî bibîrxistinê ye, 4 Cotmeha 2006’an ji nişkê ve, sirê bi dehan hukûmet, lîder û siyasetvanên cîhanê derketin holê.
Ev yek jî bi saya belgeyên veşartî yên Wikileaksê eşkere bûn.
Di salvegera 15’an a eşkerekirina belgeyên Wikileaksê, mijarek bi heman rengî ket rojevê.
Ji 117′ welatan derdora 600 rojnamevan ji 14 çavkaniyan 12 mîlyon belge kom kirin.
